همان طور که از نام این نوع آجر مشخص است، میزان مقاومت آن در برابر حرارت بالا است و به صورت کلی استحکام بیشتری نسبت به آجرهای معمولی دارد. در ساخت آجرهای نسوز از نوعی چینی یا سرامیک و خاک نسوز استفاده میشود. آجرهای نسوز نسبت به آجرهای سفالی تراکم بیشتری دارند و درجه حرارت پخت آنها حدود 1500 درجه سانتی‌گراد است این آجر ها نوعی از آجر های نسوز هستند که از تهیه شده از فلزات واسطه می باشند و کاربرد های خاصی در صنعت دارند.
انواع آجرهای نسوز ویژه عبارتند از:
این نوع از آجر نسوز ویژه دارای 5 تا 10 درصد از اکسید کروم یک و دو است که با 90 تا 95 درصد اکسید آلومینیوم مخلوط شده و 5 تا 10 درصد اکسید کروم است. این نوع آجر نسوز در برابر مواد قلیایی مقاوم هستند و همان طور که پیش‌تر اشاره شد، از این آجر نسوز ویژهبرای پوشش درونی کوره‌های ذوب کردن فلز استفاده میشود. کاربرد اصلی آن در کوره‌های بلند ذوب آهن است!
این آجر نسوز ویژه از ترکیب سولفات زیرکونیوم طبیعی، مقدار کمی آلومین و کوارتز استفاده میشود. از آجر نسوز زیرکونیوم در ساخت کوره‌هایی که به حرارت بسیار بالایی نیاز دارند، استفاده میشود. فلز زیرکونیوم یا Zr2O مقاومت بسیار بالایی در برابر گرما دارد و به همین دلیل در کوره‌های ذوب آلومینیوم، کوره مخزن شیشه مذاب، راکتورهای اتمی، ساخت بوته‌های ذوب فلزات و به صورت کلی در صنایع ذوب فولاد و فلز از آن استفاده میشود.
از این آجر نسوز ویژه در صنعت شیشه‌سازی بسیار استفاده میشود. در ساخت این نوع از آجر نسوز از90 تا 95 درصد اکسید کروم یا Cr2O3 استفاده میشود و این آجر مقاومت گرمایی زیادی دارد به همین دلیل بیشتر کاربرد آن کوره ذوب آهن آلومینیوم و کوره شیشه مذاب است. در ساخت کوره‌های تولید خمیر شیشه از این نوع استفاده میشود.
آجر نسوز ویژه آلومینیومی دارای مقدار زیادی آلومین یا AL2O3 است در دمای حدود 1750 درجه سانتی‌گراد پخته میشود. در این آجر بیش از 70 درصد آلومین وجود دارد و همین امر موجب بالا رفتن مقاومت آن در برابر گرما و مواد قلیایی شده است. پوشش داخلی کوره های ذوب فلزات و آهن و شیشه سازیهای بزرگ کاربرد دارد از این آجر در ساخت دیواره درونی کوره‌های سیمان و شیشه هم استفاده میشود.
آجرهای نسوز قلیایی از ترکیب اکسید سیلیسیم با اکسید منیزیم ساخته میشوند. از این آجر نسوز ویژه برای پوشش دیواره درونی کوره‌های تولید فولاد، کوره‌های تولید سیمان، دیواره بالایی کوره‌های ذوب شیشه و صنایع غیرفلزی استفاده میشود.
یکی از مهم ترین استفاده‌ها از آجرهای نسوز، کاربرد آنها در آجرنمای ساختمان می‌باشد. آجرهای نسوز جدا از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی، ظاهری مطلوب دارند و میتوان از آنها در ظاهر ساختمان نیز استفاده کرد. به علاوه مقاومت بالای این نوع آجرها در برابر تغییرات دمایی باعث میشود تا به گزینه‌ای مطلوب برای نما در ساختمان بدل شوند. هم چنین ضریب پایین انتقال حرارت در آجرنسوز باعث میشود تا در فصول مختلف سال، انرژی به هیچ وجه به هدر نرود و در مصرف انرژی‌های مختلف صرفه‌جویی‌های چشمگیری به وجود بیاید.
1. به علت پخت در دمای زیاد در مقابل فرسایش و سرما وگرما مقاوم می باشد.
3. به علت پخت، شامل طیفهای رنگی زیبا می باشدکه در پایان کار زیبایی نما صد چندان می شود.
4. سبک بوده و نیاز به اسکوب و نگه دارنده ندارد و در نتیجه هزینه اضافی برای مشتری ندارد.
5.جذب زیادی باملات وسیمان دارد و هرگز از ساختمان نمی افتد و خطر سقوط مصالح صفر است.
6. هر نوع طرح و الگویی را میتوان با آجر اجرا کرد و محدودیت اندازه در محل نصب ندارد.
7. در نهایت عایق سرما وگرما بوده و از اتلاف انرژی در همه فصول جلوگیری می کند.
علاوه بر ظاهر بیرونی ساختمان ها، از آجرهای نسوز در پوشش کف ساختمان نیز میتوان استفاده کرد. جدا از ویژگی‌های ظاهری، آجرنسوز ویژگی‌های دیگری نیز دارند که باعث میشود تا به گزینه‌ای مطلوب برای پوشش کف ساختمان‌ها تبدیل شوند. مهم ترین آنها مقاومت بالای آنها در برابر حرارت و در واقع نسوز بودن آن‌هاست که باعث میشود تا ایمنی ساختمان تا حد زیادی افزایش پیدا کند. همچنین آجر نسوز حرارت را به سختی انتقال می‌دهند و همین موضوع باعث میشود تا مصرف انرژی بهینه‌سازی شود و هیچ گونه هدررفت انرژی در ساختمان نداشته باشیم.
نسوزهای شکل داده شده آنهایی هستند که در هنگام تحویل به مصرف کننده دارای شکل معینی هستند. این نسوزها را آجر نسوز ( آجر صنعتی ، آجر کوره ) مینامند.
شکل آجرها ممکن است به دو حالت کلی تقسیم بندی شوند. یکی از آنها اشکال استاندارد است و دیگری اشکال خاص. اشکال استاندارد دارای ابعادی هستند که بوسیله اکثر تولید کنندگان نسوز مورد قبول بوده و تولید کننده ها از این ابعاد پیروی میکنند. این نسوزها عموما در کوره های همسان کاربرد دارد.
نسوزهای شکل داده شده عمدتاٌ بوسیله ماشین پرس تولید میشود. بنابراین انتظار میرود که خواص آنها هموژن باشد. البته برخی از نسوزهای شکل داده شده که بوسیله قالب گیری دستی تولید میشوند دارای خواص غیر هموژنی هستند.
استفاده از آجر همیشه مورد نظر معماران و طراحان ساختمان بوده است است. در قدیم از آجرهای سنتی برای تزیین نماها و قسمت های مختلف منزل یا محل کار استفاده میشد. بیشتر نقوش آجر خشتی تذهیب، اشکال گل و مرغ و آیات قرآن می باشد. امروزه نیز با گذشت سالها اما همچنان آجرسنتی و قدیمی در تزئیین نما و دکوراسیون استفاده می شود. آجر های قدیمی امروزه حالتی نوستالژیک پیدا کرده و آرامش و زیبایی خاصی به ساختمان میدهد.
مشخص نیست که آجر برای اولین بار از چه زمانی مورد استفاده قرار گرفته‌است؛ گمان میرود انسان‌های اولیه با مشاهده پخته شدن گل مجاور اجاق‌های خود و دیدن اینکه گل پخته شده سختتر از کلوخه‌های کنار خود می‌گردید پی به خواص و روش تهیه آجر برده باشند.
مصرف آجر به عنوان مصالح ساختمانی در ایران سابقه باستانی دارد. از بناهای باستانی مشهوری که در ساخت آن از آجر استفاده شده میتوان به طاق کسری اشاره کرد. مثال دیگر کف دالان مسجد جامع اصفهان است که به وسیله آجرهایی مفروش شده‌است که در زمان ساسانیان برای ساخت آتشکده بکار رفته بود. به‌طور کلی استفاده از آجر در طول تاریخ ایران بسیار گسترده بوده و بناهای بیشماری اعم از آتشکده، مسجد، ساختمان‌های مسکونی و… به وسیله آجر در ایران ساخته شده‌اند
کارخانه بزرگ تولید انواع آجر در اصفهان
تولید و پخش انواع آجرسفال
با مدیریت آقای مسعود شریفیان
